An toàn khi làm dây buộc tàu (mooring operation)

Công tác làm dây buộc tàu là công việc đầu tiên khi tàu cập cảng hoặc cập vào các nơi cố định, đây là một trong những công việc khó khăn, phức tạp và nguy hiểm nhất trên tàu. Đã có rất nhiều tai nạn xảy ra trong vòng nhiều năm qua, làm thương vong nhiều thuyền viên.

Kịch bản xấu nhất khi có sự cố khi làm dây là có thuyền viên bị thương, tai nạn luôn xảy ra theo một cách bất ngờ nhất. Trước khi đến với bài viết, các bạn hãy thử nhận ra xem ở hình dưới có bao nhiêu nguy cơ mất an toàn, nhấn vào hình để phóng to, đáp án có ở ngay bên dưới:

Nhấn vào đây để xem đáp án:

1. Hai nguyên nhân chính gây nguy hiểm cho người làm dây

Vùng dây quật lại (snap-back zone)

Số lượng các vụ thương vong nhiều nhất khi làm dây là dây bị đứt và quật vào người đứng gần. Lực quật này mạnh đến nỗi có thể gây tử vong người đó. Khi dây được kéo thẳng thì vùng dây quật lại là nhỏ, nhưng khi dây được vòng qua các cọc bích hay con lăn thì vùng này được mở rộng ra như hình vẽ dưới đây:


Dù tàu được kéo bởi tàu lại hay sử dụng tời cô dây của tàu để tiến sát vào cầu cảng thì dây luôn được kéo rất căng. Dây luôn có một sức chịu tải nhất định, sức chịu tải này giảm khi dây đã cũ hoặc được bảo quản không tốt, và nó sẽ đứt khi vượt quá sức chịu tải.


Nguy hiểm của khuyết dây, vòng dây

Dây trên tàu là loại to và nặng, nếu chúng ta đứng vào trong các vòng, khuyết dây thì sẽ rất nguy hiểm nếu dây đột ngột bị kéo căng. Sự việc có thể diễn ra rất nhanh mà chúng ta không kịp phản ứng.


Đó là hai nguyên nhân gây tai nạn nhiều nhất, nguy cơ gây ra chúng có thể đến từ:

Về trang thiết bị:
- Sử dụng dây cũ, hư hỏng
- Trang thiết bị nghèo nàn, hư hỏng, không an toàn
- Hệ thống làm dây được thiết kế trên tàu không phù hợp
- Thiếu tầm quan sát ở khu vực làm dây


Về quy trình làm việc:
- Kế hoạch làm việc không chuẩn
- Thông tin liên lạc giữa các bộ phận không tốt

Về con người:
- Thiếu kiến thức chuyên môn nghiệp vụ
- Không được hướng dẫn kỹ càng về các mối nguy hiểm
- Thiếu thông tin
- Thiếu tầm nhìn
- Thiếu thuyền viên/thuyền viên không được huấn luyện
- Thuyền viên bị căng thẳng/sức khỏe không tốt

Về "văn hóa" làm việc của tàu:
- Tự tiện làm việc không tuân thủ mệnh lệnh/quy trình
- Làm cho nhanh hơn là làm cho an toàn
- Không đánh giá rủi ro thi làm dây

Về thời tiết:
- Biển động, sóng gió lớn (đặc biệt là ở các tàu dịch vụ ngoài khơi)
- Mưa, tuyết, giáng thủy làm giảm tầm nhìn, trơn trượt trên boong

2. Một số NÊN và KHÔNG NÊN khi làm dây

Bạn NÊN:
- Mặc trang thiết bị bảo hộ lao động đầy đủ như: mũ, quần áo, kính, giày, găng bảo hộ, áo phao làm việc (working vest) trong suốt quá trình làm việc
- Đảm bảo khu vực làm dây thông thoáng không có vật cản, không trơn trượt, đặc biệt là xung quanh cọc bích
- Báo cáo bất kỳ mối nguy hiểm trơn trượt, vật cản cho Buồng lái
- Kiểm tra tình trạng của dây, cọc bích, tời quấn dây, con lăn, fairlead...
- Chú ý cảnh giới và cảnh báo cho đồng nghiệp khi đang làm dây
- Luôn cầm vào khuyết dây ở phía ngoài và thẩy vào cọc bích, không cho tay vào giữa dây và cọc
- Khi thấy nguy cơ dây bị đứt khì phải lập tức tránh vào khu vực an toàn

Bạn KHÔNG NÊN
- Đứng trong vòng dây, khuyết dây bất kì lúc nào
- Bước qua phần dây chùng giữa tàu với cọc bích cầu cảng
- Ngồi lên, đứng trên, hay bước qua đoạn dây đang được kéo căng
- Để cáp trượt trên tay, hoặc chuốt tay theo sợi cáp
- Ngồi trên cọc bích hay mép cầu cảng
- Đứng ở khu vực mà khi dây bắt đầu căng sẽ va vào mình

3. Một số phương pháp đảm bảo an toàn

Xin giới thiệu một số hình ảnh minh họa để công tác làm dây được an toàn:

4. Chăm sóc và bảo quản dây


- Dây phải được cất giữ đúng quy cách, cách mặt boong một khoảng để tránh dây ngấm phải dầu, nước biển.
- Dây chưa sử dụng để ngoài boong hở cần được phủ bạt, chằng buộc chắc chắn.
- Không nối trực tiếp dây (rope) với cáp (wire), mà phải qua một khuyết sắt (thimble).
- Đấu nối khuyết dây đúng quy cách, thường xuyên kiểm tra các mối nối.

Ngoài ra:
- Có thể làm chỗ đứng chống trơn trượt ở khu vực đứng tời thu dây.
- Sơn lên mặt boong đánh dấu vùng nguy hiểm.

Các bạn có thể xem thêm topic về thiết bị buộc tàu ở đây: http://www.dieukhientaubien.net/t944-topic